“Europa eist recyclage van alle plastic verpakkingen tegen 2030” kopte De Tijd (17/1). Nu China weigert om nog langer Europees plastic afval op te nemen, neemt de EU de vlucht vooruit en wil het zwaar inzetten op volledige recyclage van alle plastic verpakkingen tegen 2030. Het ziet dit niet alleen als een milieumaatregel, maar verwacht ook maar liefst 200.000 nieuwe jobs in sortering en recyclage.

De voluntaristische houding van de Europese Commissie staat schijnbaar in schril contrast met de stellingname van de Europese plasticindustrie in haar persbericht van 16/1 : “European Plastics Industry works towards 50% plastics waste recycling by 2040”. Dit moet enigszins genuanceerd worden, want de industrie spreekt over alle plastic afval. De Commissie neemt echter enkel het plastic verpakkingsafval in het vizier. Toch blijft er een grote kloof. Ook qua timing.

Wat met organische recyclage?

Wat opvalt, is dat de industrie (voorlopig) blijft steken in materiaalrecyclage, waar de Commissie duidelijk de deur openlaat voor organische recyclage. Een klein zinnetje in het krantenartikel is bijzonder veelzeggend : “Er komen Europese labels voor biologisch afbreekbaar plastic”.

Organische recyclage werd in 2017 door Europa erkend als de spreekwoordelijke “derde weg” naast materiaalrecyclage en verbranding met energierecuperatie. Bij organische recyclage vergaan verpakkingen samen met organisch afval tot compost. Dat compost is een bodemverbeteraar die plantengroei stimuleert. Uit planten worden via bioraffinage chemische componenten gewonnen waarmee bioplastics worden gemaakt. En daarmee kunnen dan weer verpakkingen worden gemaakt. Zo wordt de kringloop ook gesloten. Cruciaal in deze kringloop is dat verpakkingen dan composteerbaar zijn. Precies dat wil de Europese Commissie nu ondersteunen. Organische recyclage is te verkiezen boven verbranding als het gaat om plastic afval dat vervuild is met organisch materiaal, doorgaans afkomstig van voedingsproducten.

Plastic verbannen, kan dat wel?

In De Standaard stond op 17/1 dan weer een artikel met als titel “Britse supermarkt bant plastic”. De diepvriesketen gaat als eerste supermarktketen ter wereld de plastic verpakkingen vervangen door alternatieven van papier en karton. Op zich een lovenswaardig initiatief. Maar “the proof of the pudding is in the eating”, zoals de Engelsen zeggen.

Er van uitgaande dat de supermarkt vooral voedingswaren op de markt brengt, zal ze met een voedselveiligheidsproblematiek geconfronteerd worden als ze alternatieven gebruikt van papier en karton. Voor veel van die verpakkingen is een beschermlaag vereist, die doorgaans bestaat uit flinterdun … plastic.

Die laag maakt het recyclen van het papier en karton een stuk moeilijker en doet veel van het oorspronkelijke voordeel teniet. Het milieu dreigt dus bij Iceland van de regen in de druk te komen. Een typisch geval van “greenwashing” ? Tenzij het beschermlaagje uit composteerbaar plastic is gemaakt. Dan kan alles in de organische recyclage. Zou men bij Iceland zo ver nagedacht hebben ?